Gałąźnia Mała

Elektrownia Wodna Gałąźnia Mała – Obiekty tej elektrowni, zarówno z uwagi na rozwiązania techniczne, jak i malowniczość krajobrazu, są unikatowe i to na skalę europejską. Elektrownia położona jest w najpiękniejszej części zlewni rzeki Słupi.

Rzeka wygięta w łuk o długości 26 kilometrów została przecięta 13-kilometrową cięciwą budowli wodnej, stanowiącą derywację siłowni wodnej.

Projekt budowy rodził się od 1889 roku, a prace w pierwszym etapie wykonano w latach 1912-1914. Skierowano wówczas wody rzeki Słupi (zlewnia 312 km2) do jez. Głębokiego o powierzchni 113 ha. Stąd żelbetowymi sztolniami o średnicy 190 cm i kanałami otwartymi długości ponad 4 km oraz syfonem pod drogą do Bytowa, następnie rurociągami (żelbetowym i stalowym, o średnicy 190 cm, długości 668 m) woda dopływała do Gałąźni Małej, gdzie usytuowano budynek elektrowni. Tam woda wypływała z turbin i powracała do koryta rzeki Słupi.

W 1920 roku wykonano drugi etap budowy – zaporę ziemną z jądrem iłowym, przegradzając dolinę rzeki Bytowej i kierując jej wody (zlewnia 213 km2) również do jez. Głębokiego. Zapora długości 205 m i wysokości 7 m utworzyła nowy zbiornik, mieszczący 850 tys. m3 wody. Razem z wykonanymi wcześniej obiektami ciąg budowli i derywacji przedłużył się do 13 km i zapewnił dopływ wody na turbiny w ilości 5,69 m3/s, co po zmagazynowaniu w zbiornikach wodnych umożliwiło w godzinach szczytu pracę 5 turbozespołów o zainstalowanym przepływie 12 m2/s i mocy 3,5 MW. Spad elektrowni wynosi 38,5 m.

Wówczas była to największa elektrownia wodna w północnej Europie, a jej rozwiązania techniczne (nowe metody umacniania skarp kanału, budowa żelbetowych rurociągów i sztolni) były wzorcowe dla całej Europy. Prąd wytwarzany w tej elektrowni był przesyłany do centrali w Szczecinie.

Pięć turbin typu Francis i pięć generatorów pracuje od czasu ich zainstalowania(lata 1913 – 1924) do dnia dzisiejszego. Producentem turbin była firma Gotha, a generatorów SSW, również z Niemiec. Moc każdej turbiny 700 kW.

Elektrownia jest pięknie wkomponowana w przyrodę Parku Krajobrazowego Dolina Słupi. Można ją obejrzeć na 16 kilometrowej trasie wzdłuż rzek Słupi i Bytowej.

EW Gałąźnia Mała
Powierzchnia zlewni 551,4 km2
Średni przepływ 4,41 m3/s
Moc instalowana 4 160 kW
Przełyk instalowany 13,0 m3/s
Spad 38,5 m